مقدمه
چندی پیش کمپانی اینتل نسل جدید پردازنده های خود موسوم به Haswell را معرفی کرد. به همراه این نسل جدید پردازنده ها، این کمپانی چیپست های جدیدی را نیز معرفی کرد و با توجه به تغییر سوکت از LGA 1155 به LGA 1150 کاربران را مجبور به انتخاب مادربورد و چیپستی جدید برای استفاده از این نسل جدید پردازنده ها نمود. اینتل تاکنون چیپست های B85، Q85، Q87، H87 و Z87 را از خانواده چیپست های سری 8 خود معرفی نموده است که همگی از سوکت LGA 1150 و در نتیجه پردازنده های Haswell پشتیبانی می کنند.
از میان چیپست های ارائه شده، چیپست Z87 به جهت دارا بودن بالاترین امکانات، پرفورمنس مناسب و قدرت اورکلاکینگ زیاد بیشتر مورد توجه افراد حرفه ای قرار دارد. شکل زیر دیاگرام این چیپست را مشخص می کند:
در این پلتفورم نیز همچون چند پلتفورم اخیر کمپانی اینتل، کنترل کننده حافظه و PCI Express در داخل پردازنده قرار گرفته اند. پردازنده های Haswell از حافظه های DDR3 در حالت دو کاناله پشتیبانی کرده و می توانند 16 خط ارتباطی PCI Express Gen3 را در حالت های x16، x8 + x8 و x8 + x4 + x4 برای استفاده کارت های گرافیکی تامین کنند. پهنای باند بالای PCI Express نسل سوم موجب می شوند تا هنگام استفاده از کارت های گرافیکی پشتیبانی کننده از این استاندارد در حالت SLI و یا Crossfire حتی با پهنای باند های پایین نظیر x4 شاهد افت کارایی چندانی نباشیم.
چیپست یا به عبارتی PCHZ87 بیشتر وظیفه تامین پورت ها و امکانات جانبی را بر عهده دارد. این چیپست توانایی پشتیبانی از 6 پورت USB 3 را دارد که از این بابت نسبت به چیپست Z77 پیشرفت کرده است، اما مطمئنا این پیشرفت به اندازه افزایش تعداد پورت های SATA 6GB/s از دو به شش پورت محسوس نیست، معضلی که از زمان ارائه چیپست های سری 6 برخی کاربران را با محدودیت مواجه می کرد. چیپست Z87 همچنین دارای سه خصیصه Smart Response، Smart Connect و Rapid Start می باشد. سایر اجزای این چیپست نیز بخوبی در دیاگرام مشخص شده است.
کمپانی Asrock در چند سال اخیر به لحاظ کیفیت و کارایی مادربوردهای خود پیشرفت چشمگیری داشته است و دیگر نمی توان مادربوردهای این کمپانی را محصولاتی متوسط یا رده پایین بشمار آورد. این موفقیت تا حدودی به حضور Nick Shih اورکلاکر برجسته جهان مرتبط می باشد که توانست تغییرات مثبتی را در مادربوردهای این کمپانی پدید آورد بطوری که مادربورد Z77 OC Formula به یکی از مادربوردهای قدرتمند و پرطرفدار در میان اورکلاکرهای سرتاسر جهان بدل شد.
البته در این مقاله قصد بررسی Z87 OC Formula را نداریم و بررسی آن را به زمانی دیگر موکول خواهیم کرد.
مادربرد Asrock Z87 Extreme 4
محصولی که قصد داریم به بررسی آن بپردازیم یکی از تولیدات میدرنج خوش ترکیب و باکیفیت ازراک بر پایه چیپست جدید Z87 یعنی مادربرد Z87 Extreme 4 می باشد. پس با ما همراه باشید.
در نگاه اول رنگ PCB این محصول به رنگ قهوه ای تیره، سینکهای خنک کننده آن به رنگ مشکی مات (آلومنیوم آنودایز شده) و استفاده از خازنهای به رنگ طلایی طراحی شده که این رنگ بندی در تولیدات این کمپانی تقریباً به یک طرح تثبیت شده مبدل گردیده است.
قابلیتهای کاربردی مادربرد با واژه A. Style (شامل Home Cloud، Purity Sound و HDMI-In) بر روی جعبه محصول و رنگ پس زمینه طوسی روشن طراحی شده است. بنظر می رسد که طراحی یک جعبه شکیل و نوع بسته بندی با قدرت بالای انتقال تکنولوژیها و مزایای محصول در نگاه اول، یکی از سیاستهای کلیدی سازندگان خصوصا مدیران ازراک می باشد. در پشت جعبه نیز توضیحات مختصر اما کاملی از ویژگیها با جانمایی مناسب ارائه شده است.
محتویات داخل جعبه مادربرد شامل دفترچه راهنمای کاربران، راهنمای نصب ، DVD حاوی درایورها و نرم افزارهای مورد نیاز بهمراه لوگوی ازراک، چهار عدد کابل ساتا 3، یک عدد پل nVIDIA SLI و پنل بخش I/O مادربرد می باشد. مادربرد Z87 Extreme 4 داخل یک ضربه گیر بسته بندی شده که از وارد شدن صدمه به برد هنگام فشارهای احتمالی جلوگیری خواهد کرد. PCB مادربرد محکم و کیفیت چاپ روی مدار به نحو چشمگیری ارتقا یافته است.
Z87 Extreme 4، مادربردی مبتنی بر چیپست جدید Z87 اینتل است. همانطور که می دانیم کمپانی اینتل در چیپست جدید خود توانسته معضل ارائه بیشتر از 2 درگاه پرسرعت ساتا 3 را رفع کند تا در این بخش از رقیب خود یعنی AMD عقب نماند.
این محصول از چهارمین ویرایش پردازنده های Core کمپانی Intel پشتیبانی می کند. پردازنده های Core™ i7 / i5 / i3 ، Xeon ، Pentium ، Celeron بر پایه سوکت LGA 1150 بر روی مادربرد قابل نصب هستند. چهار سوراخ اطراف سوکت پردازنده (محل اتصال خنک کننده به برد) به نحوی جانمایی شده اند که کاربر در استفاده از خنک کننده هایی با برکت سوکت 1155 نیز مشکلی نخواهد داشت.
تکنولوژی Intel Turbo Boost 2.0، پردازنده های ضریب باز (سری K) اینتل و همچنین افزایش بیس کلاک پردازنده (BCLK) بصورت کامل از دیگر موارد قابل پشتیبانی توسط این محصول است.
سوکت پردازنده مادربرد ساخت شرکت فاکسکان است. شاید اگر انتظار استفاده از سوکتهای پردازنده شرکت لوتس در محصولات میدرنج و High End کمپانی ازراک را داشته باشیم، انتظاری نابجا نباشد زیرا تجربه و گزارشات نشان داده بیشترین ایراد در سوکتهای پردازنده مربوط به فاکسکان بوده و عمده مشکل سوکتهای این کمپانی نیز قلع مردگی پایه های سوکت (بعد از گذشت مدتی) و عدم استقامت پینهای سوکت در برابر فشار اهرم سوکت است.
نمونه ای از سوکتهای 115X و 2011 کمپانی LOTES
Z87 Extreme 4 مادربردی با 12 فاز دیجیتال
در طراحی این محصول اقدام به تعبیه 12 فاز دیجیتال (Digi VRM) در بخش مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده شده است. توزیع فازها بصورت 8 فاز برای هسته ها و 4 فاز مختص iGPU مجتمع پردازنده (گرافیک داخلی پردازنده) می باشد. ولتاژ فازها توسط چیپ کنترلر ولتاژ ISL6379 کنترل می شوند.
هر فاز از یک چوک سوپر فریت با توانایی ذخیره سازی الکترومغناطیسی و جریان سازی ولتاژ حدوداً 50 آمپر یا بیشتر (در برخی چوکها تا 60 آمپر) و بشماره L1R0 و دو ماسفت بشماره های 5930AL و 9130AL تشکیل شده است. بنظر می رسد این فتها نسبت به فتهای تعبیه شده در مدار تغذیه ولتاژ پردازنده مادربرد Z77 Extreme 4 از کارایی به مراتب بالاتر و تولید حرارت کمتری برخوردار باشند. بخش اول مدار تغذیه ولتاژ پردازنده (چوک ها) قابل رویت بوده اما بخش دوم و حیاتی این مدار یعنی ماسفتها در زیر سینکهای خنک کننده قرار گفته اند.
ازراک با تعبیه ماژول Digi Power یک طراحی مناسبی را در بخش PWM بکار گرفته است.
مدولاسیون دیجیتال (Digital Pulse-width Modulation) ماژول دیجی پاور علاوه بر کاهش مصرف انرژی (که یکی از دغدغه های حال حاضر مصرف کنندگان است) برق مورد نیاز هر هسته را (Vcore) بصورت جداگانه و بر حسب نیاز هسته کنترل و در اختیار پردازنده قرار می دهد. توزیع ولتاژ به هسته ها بدینگونه است که در حالت بیکاری (Idle)، هسته های اضافی فاقد ولتاژ و عملاً غیر فعال گردیده و برحسب نیاز سیستم، یک یا دو هسته فعالیت خواهند کرد. بکارگیری این ماژول دیجیتال در مقایسه با ماژول آنالوگ مورد استفاده در مادربردهای ارزان قیمت یک تحول بزرگ در کاهش مصرف انرژی و اطمینان از رسیدن ولتاژ خالص و مورد نیاز هسته ها در مواقع ضروری (اورکلاک) خواهد بود.
تعبیه خازنهای با روکش طلایی و 100% ژاپنی علاوه بر بخشیدن جلوه بصری خاص به مادربرد، تولید گرما، مصرف انرژی کمتر و پایداری سیستم را تضمین می کند.
برق مورد نیاز بخش مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده توسط یک سوکت هشت پین 12 ولت ATX تامین می گردد. چندی است که سازندگان مادربرد در این بخش حیاتی و مهم ارائه بیش از یک سوکت 4 پین 12 ولت را ضروری دیده لذا حتی در محصولات میان رده نیز شاهد تعبیه بیش از یک سوکت 4 پین تغذیه کننده مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده هستیم. تعبیه دو، سه و یا حتی چهار سوکت چهار پین 12 ولت (بصورت دو سوکت 8 پین) در این مدار تضمین کننده ارائه ولتاژ مورد نیاز به پردازنده در پردازشهای سنگین و اورکلاک است.
دست آخر اینکه ارائه 12 فاز دیجیتال، بکارگیری چوک ها، ماسفتها و خازنهای Gold پرمیوم، تعبیه ماژول Digi Power و قرارگیری یک سوکت 8 پین 12 ولت را می توان یک طراحی هوشمندانه در بخش مدار رگولاتور تغذیه ولتاژ پردازنده مادربرد Z87 Extreme 4 به حساب آورد. هر چند که نتیجه نهایی این اجتماع همگون فقط در تستهای سنگین و اورکلاک پردازنده می توان بدست می آید.
سیستم خنک کننده در مادربردها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دفع صحیح و اصولی گرمای حاصل از فعالیت چیپست اصلی و فتهای مدار تغذیه ولتاژ پردازنده فقط با طراحی یک کولینگ خوب و کارا میسر خواهد بود.
بر این اساس کولینگ این مادربرد به دو بخش تقسیم می گردد. قرارگیری دو هیتسینک به رنگ مشکی بر روی ماسفتهای مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده (به شکل L) بخش اول کولینگ این مادربرد را تشکیل می دهد. در کنار این خنک کننده ها، تعبیه یک پورت مادگی مختص USB 3.0 که با درپوش مشکی رنگ پوشیده شده در نوع خود جالب و کاربردی بنظر می رسد.
بخش دوم سیستم هیتسینگ خنک کننده مادربرد بر روی تک چیپست Z87 قرار گرفته که با توجه به سایز و نوع طراحی آن، بعید بنظر می رسد تا در دفع گرمای چیپست اصلی با مشکل مواجه گردد.
محصول فوق دارای چهار شکاف مختص قرارگیری حافظه های پر سرعت DDR3 به رنگ مشکی است. مادربرد جمعاً از 32 گیگابایت حافظه بصورت دو کاناله به علاوه پروفایل XMP اینتل (Intel® Extreme Memory Profile) پشتیبانی می کند که توانایی فعالیت در سرعتهای 2933+(OC)/2800(OC)/2400(OC)/2133(OC)/1866(OC)/1600/1333/1066 را دارا هستند.
جهت استفاده از مود Dual Channel، باید از 2 ماژول حافظه در اسلاتهای A1 و A2 (اسلاتهای اول و سوم) و یا اسلاتهای دوم و چهارم (B1, B2) استفاده نمود.
ولتاژ مورد نیاز هر حافظه توسط یک فاز اختصاصی تامین شده که این طراحی باعث پایداری و افزایش پرفورمنس کلی حافظه ها هنگام اورکلاکینگ حافظه ها، CPU و نیاز سیستم به پرفورمنس بیشتر خواهد شد. اسلاتهای حافظه از بسیار باکیفیت ساخته شده بطوریکه هنگام نصب، ماژول حافظه با اندک فشاری در جای خود قرار گرفته و پینهای نگهدارنده آن به نرمی و راحتی قفل می شوند.
یک سوکت 24 پین ATX PWR نیز وظیفه تامین انرژی مورد نیاز مادربرد را بر عهده دارد.
مادربرد Z87 Extreme4 دارای 3 اسلات گرافیکی PCI-E نسخه 3.0 مختص به نصب کارت گرافیک است. تکنولوژیهای Nvidia SLI و AMD CrossFire در این محصول قابل پشتیبانی بوده و چینش کارتها نیز بدینگونه است که در صورت نصب یک کارت، کارت گرافیک با سرعت X16 و در صورت نصب دو کارت، هر دو کارت گرافیک در سرعت X8 و نهایتا در صورت نصب سه کارت بر روی مادربرد، گرافیک اول در سرعت X8 و گرافیکهای دوم و سوم در سرعت X4 به فعالیت خواهند پرداخت. چیپ ASMedia ASM1083 تعبیه شده بر روی برد به عنوان کنترلر کارتهای گرافیک انجام وظیفه می نماید. مادربرد Z87 Extreme 4 از اتصال همزمان 3 مانیتور و تکنولوژی تصویری جدید 4K پشتیبانی می کند.
بر روی مادربرد دو شکاف استاندارد PCI قرار گرفته است. بدلیل عدم پشتیبانی چیپست Z87 از شکاف PCI استاندارد، ازراک از چیپ ASMedia ASM 1083 کمک گرفته تا بتواند دو شکاف PCI و دو شکاف PCI Express X1 را در اختیار کاربر قرار دهد.
ذخیره سازها
این بخش یکی از مهمترین قسمتهای هر مادربرد است که سرعت و نحوه تعامل دیوایسهای مختلف نظیر دیسکهای مکانیکی یا جامد، ODD (اپتیکال درایو)، اتصال دستگاههای اکسترنال تصویری یا صوتی، فلش دیسکها و .... را با بخشهای دیگر مادربرد تعیین می کنند.
در بخش Storage ها مادربرد دارای 8 درگاه پرسرعت SATA 3.0 6GB/s است. شش درگاه توسط PCH و دو درگاه اضافی بعلاوه یک پورت e-SATA (در پنل پشتی) به واسطه تعبیه چیپ ASMedia ASM 1061 ارائه شده است. این چیپ قادر است در یک زمان فقط به یکی از دو درگاه اضافی ساتا 3 یا e-SATA سرویس رسانی کند. البته بر حسب عرف سازندگان، این دو درگاه اضافی ساتا با رنگ بندی جداگانه ای نسبت به شش درگاه دیگر متمایز نشده و هر هشت درگاه ساتا به رنگ طوسی بر روی مادربرد نصب شده اند.
پشتیبانی از Raid 0، 1، 5 و 10و Intel Rapid Storage و Intel Smart Response تکنولوژیهای قابل پشتیبانی توسط تک چیپست Z87 می باشد.
هشت پورت USB 2.0 (دو پورت در پنل پشتی و شش پورت توسط سه کانکتور هدر) و 9 پورت USB 3.0 (چهار پورت در پنل پشتی، یک پورت بصورت آنبرد در نزدیکی اسلاتهای حافظه و چهار پورت توسط دو کانکتور هدر در نزدیکی سوکت 24 پین ATX) ارتباطات PCH مادربرد با منابع ذخیره ساز و دستگاههای خارجی را فراهم آورده است.
شایان ذکر است چهار پورت USB 3.0 توسط چیپست Z87 و مابقی به واسطه تعبیه چیپست ASMedia ASM 1074 قابل دسترس است. متاسفانه در این مادربرد از درگاه FireWire خبری نیست.
صدایی صاف و بدون نویز
گوش کردن موسیقی و تماشای فیلم با صدای دالبی دیجیتال و چند کاناله با خروجی صدایی شفاف و باکیفیت بخش قابل توجهی از نیاز کاربران به یک کامپیوتر خانگی را تشکیل میدهد. رسیدن به این مهم نیازمند داشتن کارت صدای حرفه ای (و گران قیمت) است. از آنجایی که استفاده از کارت صدای جداگانه (اکسترنال) دیگر مرسوم نیست، لذا کاربران ملزم به استفاده از بخش صوتی آنبرد مادربرد هستند.
در سیستمهای خانگی و اداری، معمولاً بخش صوتی آنبرد مادربرد دارای کیفیت متوسط و گاهاً پایین بوده و در اکثر مواقع نیاز کاربر را برآورده نمی کند.
حال برخی از سازندگان برای برآورده ساختن نیاز این گروه از کاربران، اقدام به طراحی بخش صوتی با کیفیت عالی می کنند.
کمپانی ازراک نیز در این محصول میدرنج خود به نیاز کاربران به صدایی عالی و باکیفیت دقت ویژه داشته بطوریکه طراحی بخش صوتی مادربرد Z87 Extreme4 یک طراحی ویژه، نوین و البته باکیفیت مناسب است.
Purity Sound از ترکیب دو چیپ آمپلیفایر Realtek ALC1150 و TI NE5532 (کاورینگ هر دو بخش بهمراه SMDها توسط جعبه EMI) تشکیل شده است. ترکیب این دو چیپ صوتی باعث شده تا نسبت سیگنال به نویز صدای خروجی به 115 دسیبل رسیده و علاوه بر خروج صدایی صاف، بیس بالا و پرقدرت، از هدست های 600 اهمی نیز پشتیبانی کند.
کاورینگ EMI باعث می گردد تا تاثیرگذاری نوسانات فرکانسی حاصل از فعالیت دیگر قطعات بر روی بخش صوتی به حداقل برسد.
ضمنا Board ناحیه قرارگیری خازنهای Gold مربوط به بخش صوتی کاملاً ایزوله شده تا از تداخل امواج و فرکانسهای حاصل از فعالیت سایر قطعات با امواج خالص تولید شده صوتی جلوگیری گردد.
مادربرد Z87 Extreme 4 از 7.1 کانال HD صوتی پشتیبانی می کند.
بر روی مادربرد پنج سوکت مختص به اتصال فن تعبیه شده است. دو سوکت اول و دوم با چهار و سه پین مختص به اتصال خنک کننده پردازنده است (خنک کننده استوک پردازنده و یا ایرکولینگ های معمولی یا حرفه ای). سه سوکت دیگر به اتصال فنهای سیستم (Chassis Fan) اختصاص دارد که هر سه سوکت سه پین می باشند.
تعبیه یک دیباگر LED در قسمت فوقانی مادربرد انواع خطاها و مشکلات پیش آمده هنگام عملیات POST را به کاربر گوشزد خواهد کرد. در کنار این دیباگر، کلیدهای Clear CMOS، Reset و Power نیز کار اورکلاکرها را در مواقع اورکلاک آسان خواهد کرد.
بر روی مادربرد دو بایوس تعبیه شده تا در هنگام کرش بایوس اول، بایوس دوم به عنوان بکاپ عمل POST و راه اندازی ویندوز را با سلامت کامل به پایان برساند. نزدیک هر کدام از چیپهای بایوس نیز یک LED به رنگ قرمز نشانگر این است که سیستم از کدام بایوس راه اندازی شده است.
اینترفیس I/O مادربرد دارای بخشهای زیر است:
- یک پورت مختص اتصال کیبورد یا موس
- یک پورت D-Sub
- یک پورت DVI از نوع D (کنترلر ASMedia ASM 1442K)
- یک خروجی و یک ورودی HDMI (کنترلر ASMedia ASM 1442K)
- یک خروجی DisplayPort
- یک خروجی Optical SPDIF
- یک پورت eSATA
- دو پورت USB 2.0
- چهار پورت USB 3.0
- یک پورت RJ-45 شبکه گیگابیتی ارائه شده به واسطه چیپ Intel WGI127V
- پنج خروجی و ورودی صوتی HD
شایان ذکر است که ورودی HDMI مختص به اتصال دستگاههای جانبی نظیر PS3 یا Xbox به مادربرد می باشد. از این طریق می توان تصاویر دستگاههای جانبی فوق را توسط این ورودی بر روی مانیتور مشاهده نمود. چیپ Nuvoton بشماره NCT6776D به عنوان کنترلر بخش I/O مادربرد انجام وظیفه می کند.
A-Tuning، اهرمی قابل اعتماد برای کنترل و اورکلاک سیستم
نرم افزار A-Tuning (قابل نصب از روی DVD همراه مادربرد) با اینترفیسی کاملاً جدید دارای بخشهای کاربردی متنوعی است. تب OC Tweaker نرم افزار شامل سه بخش Power Saving (مود ذخیره انرژی)، Standard (مود کارکرد استاندارد سیستم) و Performance (مود اورکلاک پردازنده از طریق افزایش ضریب مالتی پلیر) می باشد. طبق اخطار نرم افزار، افزایش ضریب بیس کلاک (BCLK) در بخش Performance نرم افزار امکان پذیر نبوده و اورکلاکر برای این افزایش از طریق بایوس مادربرد اقدام کند.
همچنین مونیتورینگ دمای پردازنده و سیستم (مادربرد) و تیونینگ فنهای متصل به مادربرد از دیگر بخشهای نرم افزار A-Tuning است.
بایوس مادربرد
همه ما بایوسهای خسته کننده و آبی رنگ (گاهی به رنگ مشکی) مادربردهای نسبتاً قدیمی را به یاد داریم. گاهی مواقع کار کردن در این محیط کسل کننده و بی روح باعث آزار ما می شد. اما بیش از دو سال از طراحی و ارائه اولین بایوس گرافیکال UEFI می گذرد. این طراحی در اوایل کار خود با نواقصی همراه بود اما با گذشت زمان، سازندگان علاوه بر رفع نقیصه ها و با توجه به استقبال گرم کاربران از بایوسهای گرافیکال، اقدام به افزایش کیفیت و امکانات این نوع بایوس کردند.
بایوس UEFI مادربرد Z87 Extreme4 به لحاظ کمی و کیفی دستخوش تغییرات چشمگیری گردیده است. بک گراند گرافیکی محیط بایوس به زیبایی طراحی شده است. اما همه این موارد زمانی به کام کاربر شیرین است که از کارآیی مناسبی نیز برخوردار باشد.
بایوس مادربرد دارای بخشهای مختلفی است که کنترل تمامی بخشهای حیاتی سیستم با انعطاف کامل در دستان کاربر قرار دارد.
بدلیل طولانی شدن تشریح امکانات و بخشهای کاربردی بایوس، صرفاً به ارائه عکسهایی از منوها و زیر منوها اکتفا کردیم.
در خاتمه این بررسی از دوست عزیزم جناب آقای مهندس خان بلوکی و همچنین شرکت محترم شاب بدلیل در اختیار قرار دادن این محصول به لابراتوار تخصصی اورکلاکینگ هیروز تشکر ویژه دارم.
در پست بعدی به نتایج تستهای مادربرد خواهیم پرداخت.
نویسنده: بهنام علیمحمدی
عکسها بصورت اختصاصی تهیه شده اند - انجمن تخصصی اورکلاکینگ هیروز
**** کپی مقاله با ذکر منبع (انجمن تخصصی اورکلاکینگ هیروز) بلامانع می باشد ****
50Likes
LinkBack URL
About LinkBacks
پاسخ با نقل قول
