به نام خدا
سلام
همه با مانیتور کامپیوتر آشنا هستند! همان قطعه ای که شاید بتوان گفت بیشترین تاثیر را روی سلامتی و خستگی هنگام کار و بعد از کار با کامپیوتر را روی ما میگذارد. حالا مهم نیست که فیلم ببینیم یا بازی کنیم یا طراحی یا بیام تو OCH! هر کاری که انجام دهیم، بالاخره با نمایشگر، ارتباط مستقیم داریم. قطعا کار با یک نمایشگر خوب، تجربه ای متفاوت را به کاربر هدیه میدهد. پیشرفت روز افزون تکنولوژی هم قطعا شامل نمایشگر هم میشود.....
انواع متفاوتی از نمایشگر ها وجود دارند که عبارت اند از: CRT های منسوخ شده، تا LCD و LED و Plasma و OLED که به مراتب باریک تر و شفاف تر شدند. حال در این بین، حتی در یک نوع از نمایشگر میتوان اختلاف های زیادی نظیر پنل های استفاده شده و ... را نیز بیان کرد.
مانیتور رو میتوان اینطور تعریف کرد: دستگاهی برای تبدیل سیگنال به تصویر! که فاکتورها مهمی نظیر روشنایی، کنتراست، رزولیشن، زمان پاسخ دهی، مصرف برق و .... داخل همین جمله ساده خلاصه شده اند.
اگر بخواهیم به مانیتورهای اولیه نگاه کنیم شاید به VDT ها (Video Display Terminals) برخورید کنیم که مانیتورهای تک رنگی بودن و با استفاده از لامپ تصویر کاتدی (CRT) کار میکردند. این مانیتور ها قادر بودند تا با هر نوع کامپیوتری از طریق پورت سـریال تعامل کنند.
نمایشگرهای CRT شرکت IBM: آی بی ام اولین کامپیوتر خود را در سال 1981 میلادی تولید کرد، که از سه قطعه مستقل CPU، کیبورد و مانیتور تشکیل شده بود. IBM با افزایش CGA (Color Graphics Adaptor) مانیتورهای خود توانست مانیتور هایی با 16 رنگ و وضوح 640 * 350 را به بازار معرفی کند. وضوحی که هم اکنون حتی در دستگاه های همراه هم دیده نمیشود.
همین شرکت در سال 1987 مانیتور هایی را معرفی کرد که قادر به نمایش 256 رنگ با وضح 640 * 480 بودند.
تکنولوژی های جدید: فناوری جدید به نام افزایش آرایه گرافیک(Enhanced Graphics Array) یا همان XGA تعریف جدیدی از تصویر را به کاربران معرفی کرد. 8 و 16 میلیون رنگ با وضوح 600*800 پیکسل. که مانیتورهای جدید هم در حال حاظر این تعداد رنگ رو نمایش میدهند. (البته، ناگفته نماند که چشم ما میتواند 10 میلیون رنگ مختلف را ازهم تشخیص دهد)
فناوری بعدی UXGA (Ultra Extended Graphics Array) نام دارد که تصاویر را با وضوح 1200*1600 پیکسل به کاربر هدیه میدهد.
تحول و تکامل همچنان ادامه پیدا کرد:
در دهه ی 90 مانیتور های LCD روی صحنه آمدند و کم کم رقابت بین این نمایشگر ها با CRT شروع شد. قرن 20 پایان یافت و LCD ها یا همان نمایشگر های کریستال مایع، محبوبیت قابل توجهی بین کاربران پیدا کرده بودند. این مانیتور ها میتوانند تصاویر واضح تری نسبت به CRT ها تولید کنند و از اون مهم تر جای کم تری اشغال کنند به علاوه اینکه گاز های گلخانه ای کمتری نیز تولید میکردند.
خب چند سال به عقب بریم، LED ها معرفی شدن و کم کم جای خودشونو تو بازار پیدا کردند.
LED ها مزایایی مانند وضوح تصاویر بیشتر، شفاف تر و واقعی تر و مصرف کمتر برق رو داشتند.
بررسی تکنولوژی نمایشگر ها:
- 1. Cathode Ray Tube (CRT)
این نمایشگر ها از لامپ تصویر برای نمایش تصاویر استفاده میکردند.
همان طور که در بالا میبینید، یک شکل مخروط مانند داریم که در انتهای آن یک پرتاب کننده ی اشعه ی کاتد، و در جلوی آن یک صفحه نمایش درخشان میبینم. این پرتاب کننده (تفنگ الکترونی) اشعه کاتد را در یک لوله خلاء مانند جریان پیوسته ای به صفحه شفاف جلو شلیک میکند. همانطور که اشاره شد جنس این اشعه ها کاتد میباشد.
دروسط، دو آند مغناطیسی میبینیم که با توجه به دستور العمل های دریافتی از کنترل گر صفحه نمایش، تنظیم میشوند.
زمانی که اشعه کاتدی پرتاب شده از وسط آندهای مغناطیسی عبور میکند، با توجه به میدان مغناطیسی، کشیده فشرده و یا حالات دیگر را به خود گرفته و در یک مسیر معیین هدایت میشود، این هدایت در آخر منجر به برخورد الکترون ها یه لایه ای از فسفر میشود که پشت شیشه شفاف قرار دارد و که در نهایت باعث ایجاد نقاط نوری میشود. به این لایه فسفر shadow mask یا aperture grill نیز گفه میشود.
سه رنگ فسفری سبز، آبی، قرمز برای هر پیکسل میباشد که این رنگ ها بستگی به فسفر بکار رفته دارد.
در تصویر زیر محدوده یک پیکسل را نشان داده ایم که دارای سه رنگ است. اشعه خارج شده از لوله کاتدی برای تشکیل رنگ یک پیکسل ممکن است با یک یا دو و یا سه نقطه تشکیل دهنده ی پیکسل (Sub-pixel) برخورد کند. در این بین مانیتور هایی وجود دارند که به منظور افزایش کیفیت تصویر برای هر ساب پیکسل یک تفنگ کاتدی مجزا دارند.
فاصله ی ساب پیکسل ها نیز با نام dot-pitch شناخته میشود که مسلما هر قدر این فاصله کمتر باشد، تصویر تشکیل شده از کیفیت بالاتری برخوردار است.
مقایسه Aperture Grille با Shadow Mask
پشت صفحه نمایشگر CRT یک صفحه قرار دارد که Shadow mask نام دارد. این صفحه یک ورق فلزی با میلیون ها سوراخ میباشد که برای عبور الکترون ها تعبیه شده است. میتوان گفت کار دیگر این صفحه این است که از برخورد الکترون های اضافی و مزاحم به صفحه ی فسفری جلوگیری کند به علاوه این که از روشنایی بیش ار حد جلوگیری میکند.
Aperture grille نیز همان کار را انجام میدهد با این تفاوت که به جای سوراخ از سیم های فلزی در آن استفاده شده است. ناگفته نماند که روشنایی در این مانیتور ها بیشتر است.
یک سوال: وضوح نمایشگر که با رزولیشن میشناسیم چیست؟
زرولیشن در واقع چگونگی و ترتیب چینش پیکسل ها و حداکثر میزان نقاط در کل نمایشگر رو میگه.
به عنوان مثال اگر مانیتوری با اندازه 21 اینچ و مساحت 401 در 298 میلیمتر داشته باشیم که فاصله ساب پیکسل های آن 0.26 میلیمتر باشد، این مانیتور وضوح تصویر 1843*1370 را به خود اختصاص میدهد.
- 2. LCD (Liquid Crystal Diode) یا کریستال مایع:
مانیتور های LCD هنوز محبوبیت خود را بین کاربران از دست ندادند. دلیل آن هم مصرف کم، جمع و جور بودن و قیمت مناسب آن است.
در حال حاضر دو نوع تکنولوژی در ساخت این مانیتور ها بکار رفته است. یکی ماتریس فعال (Active Matrix)که با نام LCD میشناسیم و دیگری ماتریس غیر فعال(Passive Matrix)که با نام TFT میشناسیم. مانیتور های TFT تصاویر بهتری را ارائه میدهدند البته این کیفیت بهتر باعث شده تا سرعت پاسخگویی کمتری نیز داشته باشند، که همین عامل باعث منسوخ شدن آن شده است.
همان طور که از نام نمایشگر پیداست، کریستال مایع عنصر اصلی آن میباشد. یک کنترل گر نیز وجود دارد تا بتواند سیگنال های دریافتی کارت گرافیک را به تصویر تبدیل کند این کنترل گر دو کار را انجام میدهد یکی تبدیل سیگنال ها و دیگری تنظیم کردن نور (Backlight). (به تصویر زیر نگاه کنید.)
کریستال مایع استفاده شده در LCD، طوری است که 90 درجه زاویه دید دارد. کریستال اجازه عبور نور از فیلتر پلاریزه را میدهد اما ذراتی که ولتاژ بیشتری دارند نمیتوانند از فیلتر عبور کنند.
ادامه دارد...